Z-Kütüphane, estetik ve ergonomik tasarımıyla öğrencilerin okullarda bilgiyi sevme ve
öğrenme etkinliklerine imkân veren sosyal etkinlik alanıdır.
Okullar taleplerini Bakanlığımıza, il/ilçe milli eğitim müdürlükleri aracılığıyla resmi yazı ile iletir. Başvurular Bakanlığımızın ilgili birimlerince değerlendirilir.Başvuru talep formu için tıklayınız.
10. Kalkınma Planı (2014-2018) politikalar başlığı altında 308. maddede “Okuma kültürü yaygınlaştırılacak, çocukların erken yaşlarda kültür ve sanat eğitimi almaları
sağlanacaktır.” ifadesine yer verilmiştir.Bunun yanı sıra Eğitim Araçları ve Yayımlar Dairesinin Çalışma Yönergesinde,
Başkanlığın görevleri arasında okul ve kurumlarda eğitim müzesi ve z-kütüphane kurulması çalışmalarını yürütmek, okuma kültürünü arttırmaya yönelik projeler geliştirmek görevi bulunmaktadır.
Uluslararası bir ortak belge hüviyeti niteliğinde olan UNESCO bünyesinde faaliyet gösteren IFLA (Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu) Okul
Kütüphanesi Bildirgesi’nde, “Okul kütüphanesi günümüzün bilgiyi temel alan toplumunda başarılı hizmetlerin verilmesi için esas olan bilgi ve düşünceleri kapsar.
Okul kütüphanesi, öğrencilerin sorumlu vatandaşlar olarak yaşamalarını sağlarken, onları yaşam boyu öğrenme becerisiyle donatır ve hayal güçlerini geliştirir.”denmektedir.
Z-Kütüphane anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise olmak üzere bütün okul türlerinde
kurulabilmektedir. Ancak Bakanlığımızın önceliği anaokulu, ilkokul ve ortaokullardır.
Z-Kütüphaneler, hâlihazırda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kısıtlı bir bütçe ile
kurulmaya devam etmektedir. Bunun yanında Belediyeler, İl Özel İdareleri, STK’lar,
Hayırseverler, Okul Aile Birlikleri vb. tarafından da finanse edilebilmektedir.
Z-Kütüphane Projesi, Millî Eğitim Bakanlığı’nın Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü
uhdesinde Ders Kitapları ve Yayımlar Daire Başkanlığı eliyle
Okuma Kültürü ve Z-Kütüphaneler Koordinatörlüğünce yürütülür.
Z-Kütüphaneler, Bakanlığımızca yayınlanan ‘Z-Kütüphane Kurulumu ve Donatımına
İlişkin Teknik Şartname’ esaslarına göre düzenlenir. Teknik Şartname, düzenli olarak
Bakanlığımızın ilgili birimlerince güncellenmektedir.
Z-Kütüphaneler, okulların zemin katı (giriş katı)’nda uygun mekânlara kurulur. Bu
mekânların aydınlık, öğrencilerin kolay ulaşabileceği ve okul girişine yakın olması
gerekmektedir.
Z-Kütüphaneler için ilkokullarda en az 60 m 2 , ortaokullarda en az 70 m 2 ve liselerde en
az 80 m 2 ’lik mekânlara ihtiyaç vardır.
Z-Kütüphanelerde okuma kültürü oluşturmak amacıyla yazar söyleşileri, kitap karakter
günleri, kitap kapağı tasarımları, resim sergileri, bilgi okuryazarlığı çalışmaları, kitap
tanıtım etkinlikleri, imza günleri, kitap ve okuma kulübü çalışmaları, okuma saatleri,
dergi ve gazete çalışmaları gibi kültürel ve sanatsal her türlü etkinlik yapılabilir.
YEĞİTEK ile Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ilgili protokolleri gereği z-
kütüphanelere etkileşimli tahtaların etkileşimli ekran kısmı mutlaka takılacaktır. Z-
Kütüphane kurulacak mekânda hâlihazırda etkileşimli tahta var ise bu tahtanın tasarım
esnasında uygun bir dekorasyonla değerlendirilmesi gerekir.
Z-Kütüphanelerde internet erişim mutlaka olmalıdır. Fatih Projesinin uygulandığı
okullarda ilgili protokol gereği internet altyapısı adı geçen projeden sağlanacaktır.
Z-Kütüphanelerde kitap takibi ve sirkülasyonu bir otomasyon programı üzerinden
gerçekleştirilmelidir. Bu otomasyon programının dönem sonu raporu, yıl sonu raporu,
öğrenci raporu, sınıf raporu, kitap raporu gibi çıktılar verebilmesi gerekir. Ayrıca
barkod üzerinden kitap alışverişine imkân vermelidir. Kütüphane otomasyon sisteminin
kütüphanede bulunan kitap ve dergi koleksiyonlarının MARC kayıtlarını tutabilmesi
gerekir.
Z-Kütüphanesi bulunan okullardan Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe ya da Sınıf
Öğretmenleri öncelikli olmak üzere okul idaresince z-kütüphanenin iş ve işlemlerini
yerine getirecek, okulunda okuma kültürü çalışmaları yapacak, kitap ve kütüphane
gönüllüsü öğretmenler hizmetiçi eğitim seminerlerine davet edilmektedir.
